Overweging

Het verhaal van mijn ouders in het kort
Mijn beide ouders waren in Jappenkampen. Mijn vader in Birma. Beiden zijn inmiddels overleden. Mijn vader stierf op 78-jarige leeftijd, mijn moeder was net 76 geworden toen zij overleed. Alle verhalen van anderen die ik gelezen heb waren zeer informatief en gaven me een beeld van hetgeen mijn ouders moeten hebben ervaren. Er werd thuis niet verteld over de gruwelijkheden.

Het verhaal van mijzelf
Vele jaren liep ik rond met – wat ik noemde – een knoop ergens diep in me. Een knoop die me gevangen hield in mezelf en waar ik telkens weer tegenaan liep; een knoop waarvan ik niet wist waar deze uit bestond en hoe ik deze kon ontwarren. Na vele jaren vermoedde ik dat het om boosheid ging; een boosheid die zo heftig was dat ik die vooral moest bedwingen om mezelf en anderen niet ten gronde te richten. Een deel van mezelf zat op slot en dit bezorgde me uiteindelijk een burn-out.

De kern van de zaak (volgens mij)
Het is goed dat er tegenwoordig websites zijn waar Indische mensen eindelijk hun eigen leed kunnen delen. De verhalen raken me diep, maar de boosheid komt ook weer hevig naar boven.
Het moet eens afgelopen zijn met dat gevoel van machteloosheid en bitterheid bij iedereen. We zijn ons moederland voorgoed kwijt en hebben slechts nog ons vaderland. Hoe trots was iedereen destijds in Indië om tot het Koninkrijk van Nederland te horen! Elke Kerst werd bij ons geluisterd naar de Kerstboodschap van de Koningin. Iedereen kende het Wilhelmus en het Koningshuis werd op handen gedragen.

Maar de tijden veranderden en na het definitieve verlies van ons aller moeder, Indië, moesten we ervaren dat Nederland helemaal niet zo’n goede en wijze vader voor ons was. En eigenlijk ook niet voor het gros van de toenmalige Nederlandse bevolking. De opbrengsten van de rijke kolonie verdwenen in de schatkist en wat daar verder mee gebeurde weten we niet goed.
Niet voor niets wordt Den Haag ‘de weduwe van Indië’ genoemd. Ook het geld dat de Staat ontving als genoegdoening voor de dwangarbeiders in de Jappenkampen is opgegaan aan andere doeleinden (waar volgens mij nooit een diepgaand, onpartijdig en publiekelijk onderzoek naar geweest). Is het zo verkeerd van me wanneer ik in mijn hoofd de Staat als ‘souteneur’ zie?

En het gaat nog steeds verder. Een ‘pleisterplaats’ voor de Indo’s. Hoezo? Een pleister om de wonden van de Indische mensen te bedekken die mede door de Staat zijn toegebracht? Verder weer een groot en duur onderzoek waar iedereen voor belast zal worden. Waarvoor? Er zijn intussen genoeg documenten om heel Nederland een paar keer mee te behangen. Waarom kunnen we dit onderzoek niet tegenhouden en hoe moeten we dat doen? Wat houdt die ‘payback’ nog in na zoveel jaren? ‘Het Gebaar’ was ook al zo’n belediging.

Weer wordt door de regering een bal het bos ingeworpen, weer gaan we er allemaal achteraan al is het onder protest. Waarom spelen we eindelijk eens niet ons eigen spel met onze eigen bal?  Op een zo effectief mogelijke wijze uiteraard. De ‘Zwarte Pieten’ kwestie kreeg snel gehoor bij de VN. Een deuk in het imago van Nederland.

Destijds waren het landen als Amerika, Australië en Engeland die Nederland heel duidelijk op het hart hadden gedrukt de strijd tegen Indonesië voor onafhankelijkheid, op te geven. Maar daar wilde de Staat niet naar luisteren, hetgeen nog meer doden opleverde en nog meer haat van de Indonesische bevolking, om over de kosten maar niet te praten. Dat noem ik geen wijsheid!

Ter mogelijke overweging
Wat maakt het zo moeilijk voor ons om rechtlijnig te denken en ons niet meer het bos te laten insturen? Laten we de persoonlijke verhalen even loslaten en de grote lijnen bekijken. Waarom is het zo moeilijk in te zien dat voor hetgeen na de Japanse bezetting gebeurde slechts één verantwoordelijke aan te wijzen is: de Staat der Nederlander, die destijds immers alles bepaalde voor eigen gewin. Het feit dat in het onderwijs de werkelijke gang van zaken nooit echt behandeld werd en het feit dat e.e.a. vele jaren in de doofpot is gehouden, is volgens mij al de beste aanwijzing dat de Staat zichzelf schuldig acht. Is het nu niet eens tijd dat de Staat openlijk en terdege rekenschap aflegt van de beslissingen van weleer?

Ik vind dat we de hele geschiedenis, ónze waarheid, wereldkundig moeten maken. Wie wil niet dat Nederland een goed imago heeft in de wereld? Het is in ons aller belang. Dit kan in mijn beleving alleen wanneer Nederland eindelijk zijn eigen verantwoordelijkheid neemt en zijn fouten in het koloniale beleid wereldwijd toegeeft. Alleen dan kan het vertrouwen in ons vaderland enigszins hersteld worden en kunnen we misschien weer trots zijn op het Nederlandschap.

Of zijn we gewoon laf en blijven we liever in de slachtofferrol hangen?

Marjanne Volkert
22 september 2017